Care Organisation TOOLKIT
Voorbeelden
Anna (de naam is veranderd) heeft de ziekte van Alzheimer. ’s Ochtends is ze altijd erg helder, maar naarmate de dag vordert, wordt ze steeds onrustiger. Ze denkt voortdurend dat ze naar huis moet, dat ze haar moeder moet zien en dat de bus haar komt ophalen. Dit zorgde ervoor dat het personeel veel moeite moest doen om manieren te vinden om Anna te kalmeren. Anna is erg religieus en woont altijd het kerkelijke uur op zondagen bij, waar ze enthousiast meezingt met de muziek. Het personeel besprak dat het zorgprobleem van Anna, waarbij ze steeds onrustiger wordt naarmate de dag vordert, mogelijk verlicht kon worden door muziek af te spelen die Anna herkent, vooral rustgevende muziek. Wanneer vertrouwde muziek wordt afgespeeld, in dit geval christelijke muziek, zou Anna een gevoel van herkenning moeten ervaren. Ze hebben een afspeellijst gemaakt met de liedjes die Anna zingt tijdens het kerkelijke uur, zodat deze gebruikt kan worden wanneer nodig.
Anna zat in de woonkamer met haar jas aan, pratend over hoe de bus haar zou komen ophalen. Een andere bewoner vertelde haar dat dit niet waar was, wat haar erg boos maakte, en ze begon te schreeuwen. Het personeel nam haar mee naar de bezoekerskamer, die op dat moment leeg was. Ze was nog steeds erg overstuur. Het personeel speelde de afspeellijst af. In eerste instantie was ze geschokt omdat ze het lied herkende. Ze zei toen dat ze dit altijd luistert tijdens het kerkelijke uur en dat het haar ook doet denken aan hoe ze als jonge vrouw naar de kerk ging en hoe het haar helpt om zich ontspannen en kalm te voelen. Geleidelijk aan werd ze rustiger. Toen ze kalm was, bracht het personeel haar naar haar kamer, en ze ging slapen.
Herinneringen oproepen: Muziek heeft het unieke vermogen om herinneringen en emoties uit het verleden terug te brengen.
Elisabeth (de naam is veranderd) is 86 jaar oud en is gediagnosticeerd met dementie. Ze heeft een sterke drang om te bewegen en kan niet stilzitten als ze alleen is. Ze voelt zich eenzaam en verlaten. Wanneer mensen bij haar zijn, bijvoorbeeld tijdens de maaltijden of ’s middags in de woonkamer, blijft ze wel zitten. Ze heeft een echtgenoot die niet vaak op bezoek komt en krijgt zelden andere bezoekers. Ze houdt van gezellig praten, maar kan snel boos worden als ze iets gevraagd wordt wat ze niet wil doen. Vroeger danste en zong ze veel. Ze houdt van muziek en kan bijna alle liedjes die ze kent uit haar hoofd zingen, zelfs al heeft ze moeite om de woorden te vinden tijdens een ‘normaal’ gesprek, waarbij ze vaak zichzelf herhaalt of in kringetjes praat.
Het personeel besprak dat ze muziek kunnen gebruiken om Elisabeth zittend te houden, zodat ze niet doelloos rondloopt. Ze kozen muziek volgens Elisabeth’s smaak, die bekend voor haar is – liedjes uit haar verleden en ritmes van de dansstijlen van haar jongere jaren.
Tijdens het tafelzitten zit Elisabeth meestal aan tafel, wachtend tot andere bewoners arriveren voor de maaltijd. Terwijl het personeel de tafel dekte, kwam Elisabeth de kamer binnen en hoorde de muziek. Ze ging aan tafel zitten en begon te zingen. Ze vond de muziek prachtig – “heerlijk, zo mooi. Wil je niet even dansen?”, zei ze. Het personeel vond het hartverwarmend om te zien hoe gelukkig en blij iemand kan worden van muziek die ze al heel lang niet gehoord hebben. Tijdens de lunch hadden Elisabeth en het personeel een lang gesprek over hoe mooi het was.
Diana (de naam is veranderd) woont in een verpleeghuis in Leeuwarden. Ze heeft de ziekte van Alzheimer en bevindt zich in het vierde stadium. Door Alzheimer kan ze niet meer goed uitdrukken wat ze voelt of wat haar dwarszit. Toch is ze nog fysiek mobiel. Omdat Diana niet meer goed kan praten, mompelt ze veel. Ze is bijna nooit stil en zingt vaak. Dit beïnvloedt de sfeer in de groep aanzienlijk; de hele groep raakt geïrriteerd door haar gemompel en gezang. Bovendien is Diana erg onrustig tijdens het aankleden of wassen. Als ze iets niet wil doen en we toch doorgaan, kan ze agressief worden. Ze kan beginnen met slaan, knijpen, krabben of zelfs spugen.
Het personeel besprak het idee om muziek te gebruiken tijdens de Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL); ze vermoedden dat dit Diana zou kunnen kalmeren en haar zou kunnen helpen zich meer op de muziek te concentreren, waardoor het gemakkelijker wordt om ADL-taken uit te voeren. Toen Diana's familie haar in het verpleeghuis bezocht, deelde de verpleegkundige dit idee met de familieleden en vroeg welke muziek Diana graag hoort. De volgende dag startte de verpleegkundige met de interventie. Bij het helpen uit bed luisterden de verpleegkundige en Diana eerst samen naar de muziek, waarna ze rustig begonnen met aankleden. Diana werkte beter mee omdat ze zich meer op de muziek kon concentreren dan op de handelingen.
· Cognitieve stimulatie: het betrekken bij muziek kan cognitieve stimulatie bieden en mentale betrokkenheid bevorderen.
· Sociale interactie en communicatie: muziek dient als een krachtig medium voor sociale interactie en communicatie, zelfs voor mensen met dementie die moeite hebben met verbale communicatie.
Emotionele en gedragsregulatie: Muziek heeft een diepgaande invloed op emoties en helpt mensen om angst, onrust en ander gedrag te beheersen.
Diana (name changed) lives in a nursing home. She has Alzheimer’s disease and is in the fourth stage. Due to her condition, Diana can no longer clearly express her feelings or explain what’s bothering her. She is still physically active but mumbles a lot and often sings to herself, which can be disruptive for the rest of the group. Her constant mumbling can irritate others, and she becomes restless during daily activities like dressing or washing. When she resists these activities, she can become aggressive, hitting, pinching, or even spitting.
The staff decided to try using music during the Activities of Daily Living (ADL), thinking that it might help calm Diana and make these tasks easier. They spoke with Diana’s family to find out what kind of music she enjoys. The very next day, the staff put their plan into action. When helping her get out of bed, they played some of Diana’s favorite music, listening to it together before starting the dressing routine. As Diana focused more on the music, she became calmer and more cooperative, making the whole process smoother for both her and the staff.Emotionele en gedragsregulatie: Muziek heeft een diepgaande invloed op emoties en helpt mensen om angst, onrust en ander gedrag te beheersen.s
Rimas (the name is changed) is a 58-year-old man, who cannot express his needs because of Demantia. He has been monitored for Down syndrome since birth. Recently, his condition has been deteriorating, he cannot stay at home, his orientation and perception are deteriorating, his daily living skills are regressing, outpatient care is ineffective. Nursing care and supportive treatment are provided. Lives under the care of a carer. Rimas is conscious, disoriented in time and environment, uncritical, slow thinking, unproductive. His mood is flat, emotions are superficial, speech is slurred, answers only a few questions in a low voice, eye contact is brief, attention is markedly impaired, often feels anxious.
Rimas participates in a group music therapy sessions 2 time a week, the duration of the session is 45-60 minutes. 4–8 patients participate in the session, depending on their health condition. The main diagnosis of the patients is dementia. The patients walk, move with the help of a wheelchair, grasp a stick, but are not self-sufficient, need constant care, have impaired orientation, memory, perception, wandering, behavioural changes, mood swings, anger outbursts, aggression, and are therefore treated separately in the fenced area of the nursing home ward.
The music therapy sessions took place in the ward foyer between the wards, where patients can watch TV, eat together, in an everyday environment that is familiar and does not scare them. Musical instruments were arranged on a large table, with patients sitting at the table so that they could pick up an instrument comfortably, and others sitting next to them on the bed, with the music therapist handing them the instruments. In good weather conditions, during the summer, music therapy took place outdoors in an enclosed courtyard area. There was no special preparation of the environment, as there was no possibility to do so, as many activities take place in the same space. Different music therapy interventions were used according to the group goals, such as emotional soundtrack, musical instrumental improvisation, fine and gross motor training, singing songs with a music therapist, listening to music to stimulate imagery, rhythmic stimulation (body percussion: clapping, tapping, dance elements). Group members were provided to various musical instruments – ocean drum, rain stick, diatonic bells, thunder drum, metallophone, castanets, musical bracelets, various small percussion instruments, acoustic guitar.
During the first three sessions of music therapy, Rimas was reluctant to join the group, watched from a distance, and kept approaching the therapist separately to ask for his name. Later, observing the others, he sat closer and closer, listened more acitvely, started to greet and look forward to the sessions, picked up the instrument (drum) and beat the rhythm with it while listening to the songs, and started to smile more. The staff members also felt happy that the music therapy sessions were taking place and that Rimas felt better, he was calmer and less anxious. Rimas' relatives also participated in several of the music therapy sessions, and as they observed that music helps to relax, calm down, promotes a better mood, develops attentiveness and a willingness to be in a group, and reduces physical and emotional discomfort.
Sociale interactie en communicatie: Muziek biedt een manier voor mensen om sociaal contact te maken, zelfs voor degenen die moeite hebben met verbale communicatie.
Mykolas (naam gewijzigd) is een 73-jarige man die is opgenomen voor verpleegkundige en ondersteunende behandeling. Bij hem is ischemische hart- en hersenziekte vastgesteld, evenals chronische boezemfibrillatie, arteriële hypertensie, diabetes mellitus en beginnende dementie. Hij heeft matige speciale zorgbehoeften, kan niet lopen, kan niet voor zichzelf zorgen en heeft voortdurend heuppijn. Er werd een behandelplan opgesteld, dat een consult met een fysiotherapeut, een consult met een geestelijk verzorger en muziektherapie omvatte.
Mykolas begon individuele muziektherapie, eenmaal per week voor 45-60 minuten. De sessies werden gehouden in de kapel van het ziekenhuis, waar piano en orgel stonden. Al tijdens de eerste bijeenkomst speelde Mykolas op het kapelorgel, sprak over de religieuze gezangen die hij had gecomponeerd en probeerde zich er een paar te herinneren en te spelen. Tijdens de eerste bijeenkomst zei Mykolas dat er niets anders in zijn leven was dan muziek. In zijn jeugd leerde hij zichzelf piano en klarinet spelen, en ontdekte hij met veel enthousiasme en doorzettingsvermogen de geheimen van muziekschrift en harmonie. Hij werkte in een gieterij als controleur en speelde in zijn vrije tijd jarenlang in het Orkest van de Blinden. Nu, op zijn oude dag, betreurt Mykolas dat hij nooit de kans heeft gehad om muziek professioneel te studeren. Het voelt als een onvoltooide droom. Bovendien kan hij na twee beroertes niet meer piano spelen zoals vroeger, omdat hij moeite heeft om de derde en vierde vingers van zijn linkerhand te beheersen. Ook kan hij geen klarinet meer spelen, omdat hij geen tanden meer heeft.
De belangrijkste doelen van de muziektherapie waren om de cliënt te helpen de situatie te accepteren en om zich te concentreren op het maken van muziek als een veelzijdige bron voor het bevorderen van cognitieve functies, onafhankelijkheid, zelfvertrouwen en betekenis in het leven. Elke muziektherapiesessie begon met een muzikale begroeting en een kort gesprek over de gebeurtenissen en gevoelens van de afgelopen week. Daarna volgden activiteiten op basis van wat de cliënt die dag zou willen. Een muzikale terugblik op het leven werd gebruikt als de belangrijkste individuele muziektherapiemethode, evenals het samen uitvoeren van geselecteerde liedjes met de muziektherapeut en het creëren van liedjes of songteksten. Mykolas bereidde zich altijd zorgvuldig voor op de volgende bijeenkomst. Hij had een door de therapeut speciaal vergroot muzieknotitieboekje bij zich, samen met een potlood en een gum, en terwijl hij wachtte op de volgende sessie, bracht hij zijn tijd door met het componeren van nieuwe liedjes en melodieën. Tijdens de muziektherapiesessie vond hij het geweldig om zijn muziek uit te voeren en samen met de therapeut te improviseren.
Muziektherapie heeft Mykolas’ behoefte aan intellectuele activiteit gestimuleerd, hem geholpen om onafhankelijkheid en zelfvertrouwen te ontwikkelen en hem in staat gesteld om keuzes te maken en beslissingen te nemen bij het schrijven of uitvoeren van muziek. Het hielp hem zijn huidige situatie te accepteren en zich te richten op mogelijkheden in plaats van beperkingen. Muziektherapie hernieuwde muzikale communicatie, verminderde gevoelens van eenzaamheid en isolatie en beantwoordde aan spirituele behoeften. In de woorden van de cliënt: „muziek activeerde zijn levensenergie en liet hem weer ademen en gelukkig zijn."
Cognitieve stimulatie: Betrokkenheid bij muziek kan de hersenen stimuleren, wat mentale betrokkenheid en alertheid bevordert.
Rimas (naam gewijzigd) is een 58-jarige man die vanwege dementie zijn behoeften niet kan uiten. Hij wordt sinds zijn geboorte gevolgd vanwege het syndroom van Down. Recentelijk is zijn toestand verslechterd; hij kan niet thuis blijven, zijn oriëntatie en waarneming nemen af, zijn dagelijkse vaardigheden gaan achteruit en poliklinische zorg is ineffectief. Hij ontvangt verpleegkundige zorg en ondersteunende behandeling en leeft onder de zorg van een verzorger. Rimas is bij bewustzijn, maar is gedesoriënteerd in tijd en omgeving, heeft weinig zelfkritiek, denkt traag en is onproductief. Zijn stemming is vlak, emoties zijn oppervlakkig, zijn spraak is onduidelijk, hij beantwoordt slechts enkele vragen in een zachte stem, oogcontact is kort, zijn aandacht is duidelijk verminderd en hij voelt zich vaak angstig.
Rimas neemt twee keer per week deel aan groepsmuziektherapiesessies van 45-60 minuten. Aan de sessie nemen 4 tot 8 patiënten deel, afhankelijk van hun gezondheidstoestand. De hoofddiagnose van de patiënten is dementie. De patiënten lopen, bewegen zich met behulp van een rolstoel, gebruiken een stok, maar zijn niet zelfstandig, hebben constante zorg nodig, kampen met verminderde oriëntatie, geheugen, waarneming, dwalen, gedragsveranderingen, stemmingswisselingen, woede-uitbarstingen en agressie, en worden daarom apart behandeld in het omheinde gebied van de verpleegafdeling.
De muziektherapiesessies vonden plaats in de foyer tussen de afdelingen, waar patiënten tv kunnen kijken en samen kunnen eten, in een vertrouwde omgeving die hen niet beangstigt. Muziekinstrumenten waren op een grote tafel uitgestald, waarbij patiënten aan de tafel zaten zodat ze gemakkelijk een instrument konden pakken. Anderen zaten naast hen op het bed, waarbij de muziektherapeut de instrumenten aanreikte. Bij goed weer, in de zomer, vond de muziektherapie buiten plaats in een afgesloten binnenplaats. Er was geen speciale voorbereiding van de omgeving, aangezien dit niet mogelijk was door het aantal activiteiten dat in dezelfde ruimte plaatsvond.
Verschillende muziektherapie-interventies werden gebruikt, afhankelijk van de groepsdoelen, zoals emotionele soundtrack, muzikale instrumentale improvisatie, fijne en grove motoriektraining, liedjes zingen met de muziektherapeut, luisteren naar muziek om beelden op te roepen, ritmische stimulatie (lichaamspercussie: klappen, tikken, danselementen). De groepsleden kregen verschillende muziekinstrumenten aangeboden – oceaandrum, regenstok, diatonische bellen, donderdrum, metallofoon, castagnetten, muziekarmbanden, diverse kleine percussie-instrumenten, akoestische gitaar.
Tijdens de eerste drie sessies van muziektherapie aarzelde Rimas om deel te nemen aan de groep; hij keek van een afstand toe en kwam steeds dichterbij om de therapeut naar zijn naam te vragen. Later, terwijl hij de anderen observeerde, ging hij steeds dichterbij zitten, luisterde actiever, begon de sessies te begroeten en ernaar uit te kijken, pakte een instrument (drum) en sloeg het ritme terwijl hij naar de liedjes luisterde, en begon meer te glimlachen. Het personeel was ook blij dat de muziektherapiesessies plaatsvonden en dat Rimas zich beter voelde; hij was rustiger en minder angstig. Ook familieleden van Rimas namen deel aan enkele van de muziektherapiesessies en merkten dat muziek helpt om te ontspannen, kalmer te worden, een betere stemming bevordert, alertheid en bereidheid om in een groep te zijn ontwikkelt, en fysieke en emotionele ongemakken vermindert.
· Verbeterde fysieke functies: muziek kan een positieve invloed hebben op de fysieke functies bij mensen met dementie.
Verbeterde kwaliteit van leven: Muziek kan de stemming verbeteren, positieve emoties oproepen en het welzijn in het algemeen bevorderen.
John (naam gewijzigd) heeft dementie en woont in een verpleeghuis. Hij heeft ook een beroerte gehad, waardoor hij moeite heeft met het bewegen van zijn linkerarm. Hij had problemen met het bijwonen van fysiotherapie, maar was bereid om eenvoudige oefeningen te doen om zijn arm te versterken.
John neemt deel aan groeps- en individuele muziektherapiesessies, met als een van de doelen om zijn fysieke moeilijkheden veroorzaakt door dementie en een beroerte aan te pakken, omdat bekend is dat muziek en zingen geweldige manieren zijn om beweging te stimuleren en zo fysieke oefeningen te ondersteunen wanneer dat nodig is.
Als onderdeel van de groepsmuziektherapiesessies gebruikt de muziektherapeut geselecteerde liedjes om eenvoudige oefeningen te ondersteunen, terwijl de bewoners in hun stoelen/rolstoelen zitten. De beweging in het lied ondersteunt elke oefening, bijvoorbeeld een marsdeuntje voor loopbewegingen, liedjes in wals-tempo om het zwaaien van de armen en het bewegen van het bovenlichaam naar de zijkanten en voorwaarts/achterwaarts te ondersteunen. Deze eenvoudige oefeningen wekken vaak de bewoners die voortdurend in slaap vallen. Ze glimlachen en zien er vrolijker uit. Klappen en ritme-instrumenten worden geïntroduceerd om hun aandacht te stimuleren. Op een goede dag maken mensen dansbewegingen in hun stoelen of staan ze op om een paar danspassen te zetten.
Verbeterde kwaliteit van leven: Muziek kan coördinatie en beweging verbeteren, daarom wordt het vaak gebruikt in fysiotherapie.